Phong cách lãnh đạo huấn luyện (Coaching Leadership Style): Khai phá tiềm năng tối đa của đội nhóm

Phong cách lãnh đạo huấn luyện (Coaching Leadership Style): Khai phá tiềm năng tối đa của đội nhóm

Phong cách lãnh đạo huấn luyện là một phương pháp mà các nhà lãnh đạo hiện đại ngày càng ưa chuộng để giúp đội nhóm đạt được tiềm năng tối đa của họ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá những khía cạnh quan trọng của phong cách lãnh đạo huấn luyện, tại sao nó là một cách tiếp cận hiệu quả cho việc phát triển đội nhóm, cũng như cách áp dụng nó với đội nhóm của bạn. 

Phong cách lãnh đạo huấn luyện (Coaching Leadership Style) là gì?

Ngay trong tên gọi đã thể hiện ý nghĩa của phong cách này: người lãnh đạo ở đây đóng vai trò giống như một người huấn luyện (coach). Họ chỉ cho những thành viết trong nhóm biết các đóng góp cá nhân của họ ủng hộ một mục tiêu lớn hơn của tổ chức như thế nào. Nhưng quan trọng nhất, họ dành thời gian để giúp các thành viên trong nhóm phát triển tài năng của họ.

Theo Herminia Ibarra và Anne Scoular trên tạp chí Harvard Business Review, “Lãnh đạo huấn luyện không chỉ đơn giản là việc chia sẻ kiến thức với những người có kém kinh nghiệm hơn hoặc ở vị trí thấp hơn. Nó còn bao gồm cách đặt câu hỏi để người khác tự khám phá ra tiềm năng của bản thân”

Một người lãnh đạo đi theo phong cách lãnh đạo huấn luyện sẽ tập trung vào những giá trị như sau:

  • Lắng nghe tích cực
  • Phản hồi tích cực
  • Trí tuệ cảm xúc
  • Sự phát triển và mở rộng
  • Coaching và Mentoring
  • Giao tiếp cởi mở
  • Hỗ trợ và động viên

Người ứng dụng phong cách lãnh đạo huấn luyện không chỉ quan tâm đến việc cố gắng trở thành người lãnh đạo xuất sắc nhất mà còn tập trung vào việc giúp đồng nghiệp đạt được tiềm năng tối đa của họ.

Đọc thêm: Xây dựng văn hoá Coaching và Mentoring tại doanh nghiệp

Khi nào nên áp dụng Phong cách lãnh đạo huấn luyện

Không có một phong cách lãnh đạo cố định nào phù hợp với tất cả tình huống và đội nhóm. Mỗi tình huống đòi hỏi một sự tiếp cận riêng biệt, và phong cách lãnh đạo huấn luyện (coaching leadership) có thể được triển khai vào những tình huống sau đây:

  • Lãnh đạo đội nhóm có năng lực, nhưng sự gắn kết và tinh thần làm việc đang thấp: Trong những trường hợp như này, những người trong đội nhóm có đầy đủ năng lực, nhưng họ có thể đang gặp khó khăn trong việc duy trì động lực. Phong cách lãnh đạo huấn luyện giúp họ phát triển khả năng tự quản lý và tạo ra động lực nội tại cho bản thân.
  • Tiếp quản đội nhóm có văn hóa độc hại hoặc không tin tưởng vào người lãnh đạo trước đó: Khi bạn đối diện với một đội nhóm đã bị ảnh hưởng bởi văn hóa tổ chức không tốt hoặc không tin tưởng vào lãnh đạo trước đó, phong cách lãnh đạo huấn luyện có thể giúp bạn xây dựng lại niềm tin, tạo ra môi trường làm việc tích cực và giúp đội nhóm phát triển.
  • Không đồng nhất giữa mục tiêu tổ chức và mục tiêu cá nhân của thành viên trong nhóm: Thỉnh thoảng, mục tiêu tổ chức có thể không tương thích hoàn toàn với mục tiêu cá nhân của các thành viên trong đội nhóm. Phong cách lãnh đạo huấn luyện giúp bạn xác định sự bất đồng này và hỗ trợ các thành viên trong việc tối ưu hóa đóng góp của họ trong việc đạt được cả hai mục tiêu.
  • Khả năng giao tiếp hạn chế giữa các bộ phận trong tổ chức: Đôi khi, tổ chức có thể bị chia thành nhiều bộ phận hoạt động độc lập, gây hạn chế giao tiếp hiệu quả. Phong cách lãnh đạo huấn luyện có thể giúp tạo ra một môi trường cởi mở, tạo điều kiện cho sự hợp tác và chia sẻ thông tin trong tổ chức.

Hãy linh hoạt và tùy chỉnh phong cách lãnh đạo của bạn dựa trên tình huống cụ thể và nhu cầu của đội nhóm bạn đang lãnh đạo. Phong cách lãnh đạo huấn luyện là một trong những phương pháp có thể giúp bạn thích nghi và thành công trong nhiều tình huống khác nhau.

Ví dụ về phong cách lãnh đạo huấn luyện trong thực tế:

Phil Jackson

Phil Jackson, người từng là HLV trưởng của đội bóng rổ Chicago Bulls trong giai đoạn huy hoàng của họ vào cuối thập kỷ 1980 và đầu thập kỷ 1990, là một ví dụ xuất sắc về phong cách lãnh đạo huấn luyện.

Ông đã thấu hiểu sâu sắc về tâm lý của từng cầu thủ và tùy chỉnh cách huấn luyện cho phù hợp. Ví dụ, ông cho phép Michael Jordan và các ngôi sao khác chơi golf để giảm căng thẳng trước trận đấu và thậm chí cho Dennis Rodman “nghỉ ngơi” ở Las Vegas trong một thời gian ngắn. Điều này chứng tỏ ông nhìn nhận các vận động viên của mình không chỉ như những cầu thủ, mà còn là con người với những cảm xúc và nhu cầu riêng.

Dale Carnegie

Dale Carnegie, một tác giả, diễn giả và biểu tượng kinh doanh, đã để lại dấu ấn mạnh mẽ trong lĩnh vực lãnh đạo. Ông được tôn trọng đến mức nguyên một ngành công nghiệp tồn tại để giảng dạy triết lý và kỹ thuật của ông.

Một trong những nguyên tắc quan trọng của ông là tiếp cận linh hoạt và coi nhân viên như những con người có giá trị, chứ không chỉ những người có kỹ năng có giá trị. Ông khuyến khích tương tác mang tính xây dựng, thấu cảm sâu sắc về con người và tạo điều kiện cho sự phát triển cá nhân.

Sara Blakely

Sara Blakely, người sáng lập thương hiệu Spanx, là một ví dụ điển hình về phong cách lãnh đạo huấn luyện trong lĩnh vực kinh doanh.

Cô ấy khuyến khích nhân viên của mình áp dụng tư duy phát triển và tư duy “người mới bắt đầu”. Sara luôn khuyến khích nhân viên suy nghĩ như một người mới, tự do khám phá cách làm việc mới và cách tiếp cận vấn đề từ góc độ khác để thúc đẩy sáng tạo. 

Những ví dụ này cho thấy rằng phong cách lãnh đạo huấn luyện không chỉ có thể áp dụng trong thể thao mà còn trong nhiều lĩnh vực khác nhau, và nó thể hiện sự tôn trọng đối với giá trị của các thành viên, khả năng phát triển, và tạo điều kiện cho sự thành công cá nhân và tập thể.

Phân tích ưu nhược điểm của Phong cách lãnh đạo huấn luyện

Ưu điểm của phong cách lãnh đạo huấn luyện:

  • Gia tăng hiệu suất: Trong nghiên cứu, những người lãnh đạo kết hợp cả sự thấu cảm và sự thông thái (hai đặc điểm riêng biệt của người lãnh đạo huấn luyện) đã thấy hiệu suất của đội nhóm tăng 20% so với những đội không được lãnh đạo bằng phong cách này.

Đọc thêm: Thấu cảm là yếu tố không thể thiếu trong doanh nghiệp?

  • Tạo niềm tin với người lãnh đạo: Sự tin tưởng đối với lãnh đạo tạo ra sự gắn kết, sự hài lòng và gia tăng mức độ giữ chân nhân viên. Một môi trường mà lãnh đạo nhận được sự tin tưởng mạnh mẽ tạo điều kiện cho sự thành công cho tổ chức.
  • Phản hồi thường xuyên: Thành viên trong đội nhóm nhận được phản hồi đều đặn để thúc đẩy sự phát triển của họ. Điều này đáp ứng nhu cầu của nhân viên và giúp họ tiến bộ, đồng thời thúc đẩy động lực khi họ nhận được sự hỗ trợ và động viên từ người họ tin tưởng và ngưỡng mộ.
  • Thúc đẩy hợp tác: Phong cách lãnh đạo này thường tạo ra sự đoàn kết và sự hợp tác mạnh mẽ trong đội nhóm.
Phong cách lãnh đạo huấn luyện (Coaching Leadership Style): Khai phá tiềm năng tối đa của đội nhóm

Nhược điểm của phong cách lãnh đạo huấn luyện:

  • Kết quả cần thời gian: Đôi khi, phong cách này không mang lại kết quả và sự thành công ngay lập tức. Nó có thể đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn để thấy tốc độ phát triển và hiệu suất tăng lên. Ví dụ, Phil Jackson trở thành HLV trưởng của đội Bulls vào năm 1989, nhưng mãi đến năm 1991 họ mới giành được chức vô địch đầu tiên.
  • Đòi hỏi nhiều thời gian từ người lãnh đạo: Phong cách lãnh đạo huấn luyện đòi hỏi người lãnh đạo phải đầu tư nhiều thời gian và năng lượng cho từng thành viên trong đội nhóm.
  • Đòi hỏi sự hợp tác và cam kết từ nhân viên: Nhân viên cần phải muốn phát triển và họ phải có sự cam kết đối với quá trình này. Phong cách này không thể thành công nếu phía nhân viên không có ý định và sự quyết tâm trong việc phát triển bản thân.

Nên bắt đầu từ đâu khi muốn áp dụng Phong cách lãnh đạo huấn luyện

Hiểu rõ mục tiêu phát triển của từng cá nhân:

Để thực hiện phong cách lãnh đạo huấn luyện, quan trọng nhất là bạn phải hiểu rõ mục tiêu và mong muốn phát triển của từng thành viên trong đội của bạn. Điều này đòi hỏi bạn phải thực hiện các cuộc trò chuyện một-một với họ. Các cuộc trò chuyện này không chỉ giúp bạn biết được cụ thể mục tiêu và mong muốn của họ, mà còn cải thiện mối quan hệ giữa quản lý và nhân viên. Dưới đây là một số cách bạn có thể tiến hành trò chuyện 1-1 một cách hiệu quả:

  • Sử dụng câu hỏi mở: Trong quá trình trò chuyện, hãy sử dụng các câu hỏi mở để khuyến khích nhân viên thể hiện ý kiến và suy nghĩ riêng của họ. Các câu hỏi như “Bạn có mục tiêu gì đối với sự nghiệp của mình?” hoặc “Bạn thấy bản thân mình có thể phát triển như thế nào trong tương lai?” sẽ giúp họ cởi mở chia sẻ mục tiêu và ước mơ của họ.
  • Tập trung vào chủ đề cụ thể: Thay vì hỏi một loạt các câu hỏi khác nhau trong một cuộc trò chuyện, hãy tập trung vào một chủ đề cụ thể trong mỗi cuộc trò chuyện. Điều này giúp tránh làm cho nhân viên của bạn cảm thấy bị áp lực hoặc quá tải thông tin. Ví dụ, nếu bạn muốn biết về mục tiêu nghề nghiệp của họ, hãy tập trung vào cuộc trò chuyện về điều này. Sau đó, bạn có thể tiếp tục với các cuộc trò chuyện khác về các chủ đề khác.
  • Chia sẻ kinh nghiệm và động viên: Trong quá trình trò chuyện, hãy chia sẻ những kinh nghiệm và kiến thức của bạn khi thấy cần thiết. Điều này có thể giúp họ thấy được sự hỗ trợ và sự thấu cảm từ bạn. Hãy khích lệ họ đặt ra những mục tiêu thử thách cho bản thân và hỗ trợ họ trong việc vạch ra kế hoạch cụ thể để đạt được những mục tiêu đó.

Ưu tiên phản hồi

Một người không bao giờ nói cho bạn biết điều bạn làm đúng hay sai thì thực sự không phải là một người huấn luyện đích thực. Vì lý do đó, người lãnh đạo huấn luyện cần ưu tiên việc cung cấp phản hồi. Phản hồi cần được thực hiện theo các nguyên tắc sau:

  • Thường xuyên: Đừng chỉ phản hồi trong các cuộc đánh giá hiệu suất hàng năm. Hãy cung cấp phản hồi thường xuyên, định kỳ, giúp nhân viên cải thiện dần dần từng bước.
  • Rõ ràng: Hãy đưa các ví dụ cụ thể từ thực tế để làm cho phản hồi trở nên rõ ràng và minh bạch hơn. Điều này giúp người nghe hiểu được những gì họ đã thực hiện đúng hoặc sai.
  • Đưa ra các hành động cụ thể cần làm: Phản hồi nên đưa ra những hành động, mục tiêu cụ thể mà người nghe cần làm để cải thiện. 

Không phải tất cả mọi người đều thích cách nhận phản hồi giống nhau. Hãy tìm hiểu cách mà từng thành viên trong đội nhóm của bạn thích nhận phản hồi. Có người thích được khen ngợi trước mặt nhiều người, trong khi người khác có thể thấy thoải mái hơn với những lời ghi nhận riêng tư.

Đọc thêm: Phản hồi hiệu quả để nâng cao năng lực nhân viên

Hãy luôn cân bằng giữa việc cung cấp phản hồi mang tính xây dựng và việc đưa ra những lời khen và sự ghi nhận. Phong cách lãnh đạo huấn luyện không chỉ nhằm vào việc phát triển kỹ năng và cải thiện hiệu suất, mà còn nhấn mạnh việc xây dựng sự tự tin và động lực cho đội nhóm trong quá trình phát triển.

Trau dồi Trí tuệ cảm xúc

Xây dựng khả năng hiểu và quản lý cảm xúc là một phần quan trọng của việc thực hiện phong cách lãnh đạo huấn luyện. Điều này giúp bạn có khả năng hướng dẫn và tạo ảnh hưởng đến đội nhóm một cách tốt nhất. Dưới đây là cách bạn xây dựng Trí tuệ cảm xúc cho bản thân

  • Ghi nhận phản hồi từ người khác: Hãy lắng nghe ý kiến của người khác về cách bạn tương tác và quản lý cảm xúc. Điều này giúp bạn hiểu rõ hơn về mình và cách bạn tương tác với những người xung quanh.
  • Đặt tên cho cảm xúc của bản thân: Thay vì cứ để cảm xúc của bản thân trôi đi, hãy cố gắng đặt tên cho nó, ví dụ như “Tôi cảm thấy căng thẳng” hoặc “Tôi cảm thấy vui vẻ.” Điều này giúp bạn nhận biết và quản lý cảm xúc một cách tốt hơn.
  • Tìm hiểu mô hình đánh giá hành vi DISC Flow: Nhận diện sự khác biệt và đa dạng về “tính cách” trong môi trường làm việc, từ đó biết cách giao tiếp và làm việc nhóm với từng thành viên cũng như làm chủ phương pháp “hoà giải” những xung đột tạo ra từ sự khác biệt về tính cách. 

Đọc thêm: Giao tiếp hiệu quả nơi công sở bằng cách Ứng dụng mô hình DISC Flow

Việc hiểu người khác không cần thiết đến thứ như là “giác quan thứ 6”. Thay vào đó, người lãnh đạo huấn luyện chỉ cần cố gắng tìm hiểu nhân viên của họ về mục tiêu, thách thức và sở thích, mối quan tâm của họ, và thực hiện điều chỉnh dựa trên những điều đó.

Kết luận

Như vậy, phong cách lãnh đạo huấn luyện không chỉ là một xu hướng trong thế giới lãnh đạo ngày nay mà còn là một phương thức tốt để giúp đội nhóm của bạn phát triển và đạt được tiềm năng tối đa. Bằng cách hiểu rõ mục tiêu phát triển cá nhân của từng thành viên trong đội của bạn, ưu tiên việc đưa ra phản hồi và trau dồi trí tuệ cảm xúc của bạn, bạn có thể tạo ra một môi trường làm việc thúc đẩy sự phát triển của các thành viên.

Trau dồi Trí tuệ cảm xúc của nhà lãnh đạo  với chương trình đào tạo Thấu hiểu nhân viên bằng cách ứng dụng DISC Flow của ACEX.