Ba trụ cột Quản lý hiệu quả: Niềm tin, Tự chủ và Học tập liên tục

Trong bối cảnh kinh doanh cạnh tranh khốc liệt, quản lý hiệu quả không đơn thuần là phân công công việc và giám sát tiến độ. Thay vào đó, người lãnh đạo cần tập trung vào ba trụ cột quan trọng: Niềm Tin, Tự Chủ (tránh micromanagement) và Học Tập Liên Tục. Những yếu tố này tạo nên nền tảng vững vàng, giúp đội ngũ làm việc hiệu quả, sáng tạo và gắn kết dài lâu.

Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra cách xây dựng niềm tin, tránh cầm tay chỉ việc, đồng thời ưu tiên việc học hỏi liên tục trong doanh nghiệp. Qua đó, nhà quản lý có thể thay đổi lối suy nghĩ cũ, biết cách phát huy thế mạnh cá nhân của mỗi thành viên, cũng như cải thiện hiệu suất chung.

1. Niềm Tin: Nền Tảng Của Lãnh Đạo

Niềm tin (Trust) – được hiểu là sự tin cậy dựa trên nhân cách, năng lực hoặc tính chân thực của một người hay tổ chức. Khi có niềm tin, một môi trường giao tiếp và cộng tác hiệu quả sẽ hình thành một cách tự nhiên. Mỗi cá nhân cảm thấy được lắng nghe và được tôn trọng, từ đó sẵn sàng đóng góp ý tưởng và dốc sức vì mục tiêu chung.

Đọc thêm: Nhà quản lý xây dựng lòng tin với nhân viên như thế nào?

Tư duy cần loại bỏ: “Sếp luôn đúng”

Trong nhiều doanh nghiệp, vẫn tồn tại “luật bất thành văn” rằng sếp đưa ra quyết định thì nhân viên phải răm rắp nghe theo. Tuy nhiên, tư duy “sếp luôn đúng” có thể gây tổn hại cho sự phát triển của tổ chức:

• Bịt tai trước góp ý: Nhà quản lý không đón nhận phản biện, dễ bỏ lỡ góc nhìn quan trọng.
• Kìm hãm sáng tạo: Nhân viên e ngại đưa ra ý tưởng mới, dẫn đến giảm hiệu quả làm việc.

Thay vì khăng khăng “cấp trên luôn đúng”, hãy khuyến khích mọi người nêu ý kiến và sẵn sàng phản biện. Khi nhiều quan điểm đa dạng được lắng nghe, quyết định sẽ toàn diện hơn. Nhờ đó, niềm tin mới được xây dựng một cách chân thành, không dừng ở khẩu hiệu.

Thay vì giao tiếp một chiều, hãy lắng nghe và đối thoại

Thói quen ra lệnh một chiều khiến không khí làm việc trở nên gượng gạo và thiếu tin tưởng. Để thay đổi, nhà quản lý nên:

• Tổ chức các buổi trao đổi mở: Đặt câu hỏi, lắng nghe phản hồi trước khi chốt kế hoạch.
• Minh bạch thông tin: Nêu rõ mục tiêu, kỳ vọng và rủi ro, giúp nhân viên hiểu “bức tranh lớn”.

“Trust is the foundation of real teamwork.”
(Patrick Lencioni, The Five Dysfunctions of a Team)

Theo Patrick Lencioni trong The Five Dysfunctions of a Team, niềm tin là nền tảng cho sự gắn kết của nhóm. Có niềm tin, đội ngũ sẽ hạn chế mâu thuẫn cá nhân và tạo nên văn hóa hợp tác cao. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thị trường cạnh tranh, nơi mỗi bước đi đều cần sự đồng lòng của tất cả thành viên.

Hiệu quả của việc xây dựng niềm tin

Khi niềm tin lan tỏa, nhà quản lý không chỉ dẫn dắt một đội ngũ sáng tạo và hiệu quả hơn, mà còn:

• Thấu hiểu con người ở khía cạnh cá nhân (tính cách, kinh nghiệm, quan điểm).
• Biết cách nắm bắt động lực, sở thích của từng thành viên.
• Tạo mối quan hệ tích cực khi có thay đổi trong nhóm, giúp phản hồi được đón nhận tích cực hơn.

2. Tránh “Cầm Tay Chỉ Việc” (Micromanagement) – Thúc Đẩy Tự Chủ

Micromanagement hay quản lý vi mô là kiểu quản lý một dự án hoặc công việc quá mức, chú ý đến những chi tiết vụn vặt nhưng lại thiếu phân quyền. Điều này dẫn đến sự gò bó và chán nản trong đội ngũ, ảnh hưởng nghiêm trọng tới hiệu suất và tinh thần.

Loại bỏ việc ôm đồm

Khi mới làm quản lý, nhiều người vẫn “ôm” những phần việc chuyên môn của mình, nghĩ rằng chất lượng sẽ tốt hơn. Thực tế cho thấy:

• Khó khám phá thế mạnh của từng cá nhân, vì tất cả đều phụ thuộc vào quản lý.
• Bỏ quên tầm nhìn chiến lược: Người lãnh đạo không còn đủ thời gian để nghĩ “dài hạn” khi phải lo tiểu tiết.
• Gây tâm lý chán nản: Nhân viên cảm thấy không gian làm việc bị “xâm phạm”, mất động lực chủ động.

Loại bỏ chế độ giám sát 24/7

Một số công ty họp hành hằng ngày, yêu cầu cập nhật liên tục. Hãy giảm tần suất các cuộc họp hình thức, chỉ tập trung vào “nút thắt” thực sự. Nhờ đó, đội ngũ có thêm không gian tự chủ, tăng khả năng sáng tạo và tiết kiệm thời gian cho những nhiệm vụ quan trọng.

Thay vì chỉ đạo chi tiết, hãy định hướng mục tiêu

Nếu lãnh đạo liên tục soi xét “phải làm thế nào” từng bước, đội ngũ sẽ mất đi tinh thần tự chủ. Thay vào đó:

• Thông báo về mục tiêu và tiêu chí thành công: Cho phép nhân viên tự tìm “cách làm” thích hợp.
• Khuyến khích thử – sai – sửa: Mỗi sai lầm là một bài học, giúp cả nhóm hoàn thiện kỹ năng.

Nghiên cứu của Deci và Ryan (2000) về thuyết tự quyết (self-determination theory) chứng minh rằng kiểm soát quá đà làm suy yếu động lực nội tại. Khi trao quyền, mọi người sẽ chủ động hơn, sáng tạo hơn, và hiệu quả công việc được nâng cao.
Đọc thêm: Trao quyền không có gì khó – Bắt đầu với 5 hành động này

3. Học Tập Liên Tục (Continuous Learning)

Học hỏi liên tục không chỉ dừng ở việc thu nạp kiến thức mới mà còn là quá trình tự nhìn lại cách lãnh đạo, cách giao tiếp, từ đó điều chỉnh để thích nghi tốt hơn.

Tự đánh giá để tiến bộ

Việc viết nhật ký (journaling) hay ghi chép hằng ngày giúp nhà quản lý:

• Xem xét cách ra quyết định, phong cách giao tiếp.
• Nhận ra những thói quen xấu (như ngại phân công việc vì sợ không “đạt chuẩn”).
• Điều chỉnh hành vi sớm, tránh kéo dài tác động tiêu cực đến toàn đội.

Văn hóa “thử nghiệm và học hỏi”

Sai sót trong công việc là điều không thể tránh khỏi, nhưng thay vì “mổ xẻ lỗi” theo cách tiêu cực, hãy chuyển sang thái độ:

• “Chúng ta vướng ở đâu?” và “cần làm gì để tháo gỡ?”
• Xem lỗi sai là cơ hội học tập, khuyến khích mọi người dũng cảm đề xuất giải pháp.

Cách tiếp cận này nuôi dưỡng văn hóa học tập: nhân viên tự tin hơn, sáng tạo hơn, và duy trì tinh thần trách nhiệm cao.

Giữ tư duy cởi mở (Open-mindedness)

Báo cáo State of the American Manager của Gallup (2015) cho thấy, nhiều lãnh đạo được đề bạt dựa trên chuyên môn, không phải đào tạo quản lý. Điều này buộc chúng ta phải tự học một cách chủ động:

• Tìm mentor hoặc người hướng dẫn có kinh nghiệm.
• Chủ động hỏi ý kiến phản hồi từ đồng nghiệp, cấp dưới.
• Thử coaching để hiểu rõ bản thân và phong cách lãnh đạo.

Mỗi người có “cách học” riêng, nên hãy linh hoạt tìm phương pháp phù hợp. Quan trọng hơn, luôn tự đặt câu hỏi: “Trong điều kiện nào, tôi học hỏi tốt nhất?”.

---

Ba trụ cột của quản lý hiệu quả – Niềm Tin, Tự Chủ và Học Tập Liên Tục – là “kim chỉ nam” dẫn đến sự bền vững và thành công cho đội ngũ. Để áp dụng, nhà quản lý cần:

1. Nuôi dưỡng Niềm Tin bằng đối thoại cởi mở, tôn trọng ý kiến đa chiều và gỡ bỏ tư duy “sếp luôn đúng”.
2. Tránh cầm tay chỉ việc (Micromanagement), tạo không gian để nhân viên tự chủ, đồng thời tập trung hơn vào tầm nhìn chiến lược.
3. Duy trì Học Tập Liên Tục bằng cách thử nghiệm, chấp nhận sai lầm và tích cực rút kinh nghiệm; kết hợp cùng thái độ phản tư (self-reflection) để nâng tầm bản thân.

Khi nắm vững 3 trụ cột này, môi trường làm việc sẽ trở nên gắn kết, hiệu quả, và linh hoạt – nơi mọi người cùng nhau phát huy tối đa tiềm năng, sẵn sàng đương đầu với mọi thách thức của thị trường.

_{Tham gia Cộng đồng Zalo của ACEX ngay để đón nhận, chia sẻ giá trị, kiến thức thực tiễn
về Văn hoá doanh nghiệp, Trải nghiệm nhân viên và Quản lý hiệu suất liên tục
Nhiều chuyên gia & doanh nghiệp đã tham gia – còn bạn thì sao?}