Mô hình văn hoá gia đình – Lợi ích & Thách thức

Mô hình văn hoá gia đình - Lợi ích & Thách thức

Mô hình văn hóa doanh nghiệp gia đình là một khía cạnh độc đáo và tinh tế trong lĩnh vực quản lý tổ chức, nơi mối quan hệ giữa các thành viên được xây dựng trên cơ sở gia đình, đem lại nhiều điểm nổi bật tích cực và động lực cho môi trường làm việc. Cùng khám phá những lợi ích và thách thức của mô hình này khi áp dụng vào doanh nghiệp nhé.

Mô hình văn hoá doanh nghiệp gia đình là gì? 

Mô hình văn hóa doanh nghiệp gia đình là một cách tiếp cận độc đáo trong tổ chức lao động, nơi mối quan hệ giữa các thành viên được xây dựng dựa trên nền tảng gia đình. Mô hình này tập trung vào con người và thứ bậc, tạo ra một không gian làm việc nơi mối quan hệ cá nhân và sự chăm sóc được đặt lên hàng đầu.

Mô hình văn hóa doanh nghiệp gia đình thường thể hiện sự định hình về quyền lực, trong đó người lãnh đạo được coi là trụ cột gia đình. Người lãnh đạo không chỉ là người đứng đầu tổ chức mà còn chịu trách nhiệm chăm lo và bảo vệ cho các thành viên khác. Những người giữ vị trí cao trong tổ chức sẽ có quyền quyết định lớn hơn và đóng vai trò cốt lõi trong việc định hình chiến lược và hướng phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, điều quan trọng là sự trung thành từ các thành viên được đòi hỏi, tạo nên một tinh thần đồng đội và sự ổn định trong tổ chức.

Mô hình này mang lại sự ấm cúng và sự quan tâm như trong gia đình, tạo điều kiện cho mỗi thành viên cảm thấy như một phần quan trọng và được chú ý. Sự chăm sóc và trách nhiệm của người lãnh đạo giúp duy trì một môi trường làm việc tích cực và hỗ trợ sự phát triển cả về mặt cá nhân và chuyên sâu cho toàn bộ tổ chức.

Một vài điểm nổi bật trong mô hình văn hoá doanh nghiệp gia đình

Mối quan hệ giữa lãnh đạo và nhân viên

Trong mô hình này, người lãnh đạo được xem như “người cha”, sở hữu kinh nghiệm và quyền hành lớn. Đặc biệt là quyền lực trong mô hình này không mang tính đe dọa, áp lực, mà ngược lại, nó được xây dựng trên nền tảng thân thiện và ôn hòa.

Mối quan hệ gia đình trong mô hình này tạo nên động lực mạnh mẽ cho công việc, với sự hài lòng trong quan hệ gia đình giúp nâng cao năng suất lao động và khả năng giải quyết mâu thuẫn. Cấp trên không chỉ là người quản lý mà còn là người chăm sóc, tạo dựng mẫu hình riêng và có vị thế đặc biệt, thể hiện tinh thần “cùng chung chí hướng.” Người lãnh đạo không chỉ đóng vai trò là chất xúc tác, mà còn có khả năng tạo nguồn năng lượng và đam mê từ cấp dưới.

Ví dụ như những công ty Nhật Bản, họ chăm sóc nhân viên đến mức cung cấp sản phẩm giá rẻ, giúp họ tìm chỗ ở và đến thăm hỏi bố mẹ của nhân viên khi họ ốm. Điều này phản ánh niềm tin rằng, càng làm nhiều cho gia đình, gia đình sẽ càng đóng góp nhiều hơn cho công ty.

Tư duy học hỏi và sự thay đổi

Mô hình văn hóa doanh nghiệp gia đình tập trung vào tư duy học hỏi, và quá trình thay đổi một cách độc đáo. Trong mô hình này, trực giác được đặt lên cao hơn trình độ kiến thức, và sự quan tâm đặc biệt đến sự phát triển con người vượt trội hơn việc khai thác năng lực của họ. Kiến thức cá nhân được đánh giá cao, với sự chú trọng đặc biệt đối với người thực hiện hơn là công việc được thực hiện.

Sự thay đổi trong mô hình gia đình thường liên quan đến yếu tố chính trị, và khi có những thay đổi này, doanh nghiệp cần tiếp nhận các yếu tố mới ảnh hưởng đến chính sách và chiến lược. Tầm nhìn mới, sức thu hút đối với cộng đồng, mục tiêu phương hướng và đặc biệt là mối quan hệ thân thiết với những nhân vật quan trọng chính là những yếu tố quyết định sự thành công của quá trình cải tổ. Tuy nhiên, để thực hiện sự cải tổ hoàn thiện, thường cần có sự thách thức lớn đối với người lãnh đạo, và có thể đi kèm với quá trình nhượng quyền.

Chế độ thưởng phạt và giải quyết xung đột

Do mô hình này đặt trọng tâm vào các mối quan hệ nên nhân viên được khuyến khích chủ yếu thông qua lời khen và đánh giá cao, thay vì qua phương diện về tài chính. Mô hình này không hỗ trợ hình thức trả công hay bất kỳ sự khích lệ nào có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự liên kết gia đình.

Trong việc giải quyết mâu thuẫn, người lãnh đạo đóng vai trò quan trọng, và sự khôn khéo của họ quyết định đến sự hòa hợp trong gia đình doanh nghiệp. Thay vì công khai phê phán, người lãnh đạo thường lựa chọn hình thức gián tiếp để truyền đạt phản hồi tiêu cực, tránh làm mất ổn định trong gia đình. Đôi khi, sự “cho phép” đặc biệt được thực hiện để đảm bảo sự linh hoạt trong quá trình giải quyết xung đột. Mô hình này cũng không quá chú trọng đến năng suất, thay vào đó ưu tiên cho hiệu quả, tức là làm việc đúng cách. Điều này nhấn mạnh vào mối quan hệ, sự gắn kết hơn là chỉ đơn thuần về thành tích và kết quả đạt được trong công việc.

Đọc thêm: Kỹ năng giải quyết xung đột – Chìa khoá để nhà quản lý gắn kết đội nhóm

Mô hình văn hoá gia đình: Lợi ích & Thách thức 

Lợi ích:

 Mô hình văn hóa gia đình đem lại nhiều lợi ích quan trọng, đặc biệt là khả năng tạo ra sự gắn kết mạnh mẽ giữa các cá nhân trong tổ chức. Sự trung thành và truyền thống văn hóa gia đình tạo ra một môi trường làm việc nồng ấm, nơi mỗi thành viên không chỉ là một người làm việc mà còn là một phần quan trọng của cộng đồng nội bộ. Sự gắn kết này không chỉ là yếu tố quan trọng giữa các nhân viên mà còn tạo ra một tinh thần đồng đội mạnh mẽ.

Thành công của nhiều doanh nghiệp được liên kết chặt chẽ với khả năng giải quyết tốt nhu cầu khách hàng và chăm sóc nhân viên hạnh phúc. Mô hình văn hóa gia đình thường tạo điều kiện cho sự tập trung vào quan hệ với khách hàng, xem đó là một phần quan trọng của gia đình doanh nghiệp. Nhân viên, khi cảm thấy được chăm sóc và đánh giá cao, thường có động lực cao hơn và tạo ra một môi trường làm việc tích cực. Sự hài lòng của nhân viên truyền đến khách hàng thông qua dịch vụ và sản phẩm, giúp củng cố vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.

Thách thức:

Thách thức lớn nhất của mô hình này là sự khó khăn trong việc duy trì công ty khi quy mô trở nên lớn hơn. Khi sự đa dạng và quy mô tăng lên, việc giữ cho mô hình văn hóa gia đình được ổn định trở nên phức tạp. Sự gắn kết mạnh mẽ giữa từng cá nhân trong một tổ chức lớn sẽ bị phân tán và đa dạng về địa điểm làm việc, bộ phận công việc và mức độ quan trọng của từng cá nhân.

Sự mất đoàn kết, chia rẽ có thể xuất hiện khi quyết định quan trọng phải được đưa ra, và quyền lực tập trung vào một số ít cá nhân càng khiến mô hình trở nên chênh lệch và không công bằng. Ngoài ra, sự cản trở của nhu cầu thay đổi và mở rộng quốc tế cũng làm cho việc duy trì mô hình văn hóa gia đình trở nên không hiệu quả. Điều này đặt ra thách thức lớn đối với sự đồng nhất và giao tiếp hiệu quả trong môi trường làm việc đa dạng và phức tạp.

Đọc thêm: Chuyển đổi văn hoá doanh nghiệp để cải thiện hoạt động kinh doanh

Kết luận 

Trong mô hình văn hóa doanh nghiệp gia đình, điểm nổi bật nằm ở sự kết hợp độc đáo giữa giá trị gia đình và quản lý kinh doanh. Mô hình này cung cấp cơ hội để xây dựng sự gắn kết và sự ổn định, nhưng đồng thời đòi hỏi sự cân nhắc quản lý thông minh để vượt qua những thách thức. Sự kết hợp linh hoạt giữa giữa giá trị cốt lõi và quản lý chuyên nghiệp có thể là chìa khóa để tạo ra một môi trường làm việc tích cực và bền vững cho doanh nghiệp.

Để tìm hiểu chi tiết hơn về các quy trình, mô hình cài đặt văn hoá doanh nghiệp, hãy tham gia khóa học Kiến tạo & quản trị Văn hoá doanh nghiệp của ACEX.