Khi nào nên “làm” văn hóa doanh nghiệp?

Văn hóa doanh nghiệp đã trở thành một từ thông dụng trong thế giới kinh doanh, nhưng nó thực sự có nghĩa là gì? Và khi nào doanh nghiệp nên đầu tư thời gian và nguồn lực vào việc “làm” văn hóa doanh nghiệp?

Về cốt lõi, văn hóa doanh nghiệp đề cập đến các giá trị, niềm tin, thái độ và hành vi được chia sẻ đặc trưng cho một tổ chức. Đó là điều khiến công ty khác biệt với các đối thủ cạnh tranh và định hình cách nhân viên tương tác với nhau và với khách hàng. Một nền văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ có thể thúc đẩy sự gắn kết của nhân viên, nâng cao năng suất và thậm chí cải thiện hiệu quả tài chính.

Tuy nhiên, việc tạo dựng và duy trì một nền văn hóa doanh nghiệp vững mạnh không hề dễ dàng. Nó đòi hỏi nỗ lực có chủ ý, giao tiếp nhất quán và sẵn sàng thích ứng với hoàn cảnh thay đổi. Do đó, các công ty không nên tiếp cận văn hóa doanh nghiệp như một dự án chỉ làm một lần hoặc một ô để đánh dấu vào danh sách việc cần làm. Thay vào đó, họ nên xem nó như một hành trình liên tục đòi hỏi sự chú ý và đầu tư liên tục.

Vậy khi nào doanh nghiệp nên “làm” văn hóa doanh nghiệp? Dưới đây là một số “thời điểm” mà việc đầu tư vào văn hóa doanh nghiệp có thể mang lại lợi ích đặc biệt:

1. Trong thời kỳ thay đổi 

Cho dù đó là sáp nhập, mua lại, chuyển đổi lãnh đạo hoặc thay đổi quan trọng khác, thời gian chuyển đổi có thể là thách thức đối với nhân viên. Đầu tư vào văn hóa doanh nghiệp trong những thời điểm này có thể giúp mang lại sự ổn định và rõ ràng, củng cố các giá trị cốt lõi và giúp nhân viên thích nghi với cách làm việc mới.

Ví dụ: khi Microsoft mua lại LinkedIn vào năm 2016, hai công ty có nền văn hóa rất khác nhau. Microsoft được biết đến với sự tập trung vào kỹ thuật và đổi mới, trong khi LinkedIn có văn hóa thoải mái hơn, tập trung vào nhân viên. Để giúp thu hẹp khoảng cách, Giám đốc điều hành của Microsoft, Satya Nadella, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đồng cảm, cộng tác và không ngừng học hỏi, đây cũng là những giá trị cốt lõi tại LinkedIn. Bằng cách cố ý sắp xếp văn hóa của hai công ty, Microsoft đã có thể giữ chân nhân tài chủ chốt và thúc đẩy sự đổi mới trong toàn tổ chức.

2. Khi đối mặt với thách thức

Mọi công ty đều phải đối mặt với thách thức vào một thời điểm nào đó, cho dù đó là việc thu hồi sản phẩm, suy thoái tài chính hay khủng hoảng danh tiếng. Trong những thời điểm này, văn hóa doanh nghiệp có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp nhân viên duy trì động lực, duy trì ý thức về mục đích và cùng nhau vượt qua những trở ngại.

Ví dụ, sau sự cố tràn dầu Deepwater Horizon năm 2010, BP đã phải đối mặt với sự giám sát và chỉ trích gay gắt từ công chúng, cơ quan quản lý và nhà đầu tư. Để xây dựng lại niềm tin và khôi phục danh tiếng của mình, ban lãnh đạo của BP nhấn mạnh tầm quan trọng của sự an toàn, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, những điều đã trở thành giá trị cốt lõi của công ty. Bằng cách đầu tư vào những giá trị này và truyền đạt chúng một cách nhất quán, BP đã có thể cải thiện các biện pháp an toàn, giảm nguy cơ xảy ra sự cố trong tương lai và khôi phục lòng tin của các bên liên quan.

3. Khi mở rộng quy mô hoặc mở rộng

Khi các công ty phát triển và mở rộng sang các thị trường mới, việc duy trì văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ ngày càng trở nên khó khăn. Thật dễ dàng để các giá trị trở nên loãng, giao tiếp bị phá vỡ và nhân viên cảm thấy bị ngắt kết nối với sứ mệnh và mục đích của tổ chức.

Đầu tư vào văn hóa doanh nghiệp trong thời kỳ tăng trưởng có thể giúp đảm bảo rằng các giá trị và bản sắc cốt lõi của công ty được duy trì và củng cố. Điều này có thể đặc biệt quan trọng đối với các công ty dựa vào bản sắc thương hiệu mạnh hoặc lòng trung thành của khách hàng để thành công.

Ví dụ, khi Starbucks mở rộng sang Trung Quốc vào đầu những năm 2000, công ty đã phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm rào cản ngôn ngữ, khác biệt văn hóa và cạnh tranh khốc liệt. Để thành công ở thị trường mới này, Starbucks tập trung vào việc xây dựng một nền văn hóa hòa nhập, tôn trọng và dịch vụ khách hàng mạnh mẽ, vốn đã gây được tiếng vang với người tiêu dùng Trung Quốc. Bằng cách đầu tư vào văn hóa này và điều chỉnh nó cho phù hợp với nhu cầu và sở thích địa phương, Starbucks đã có thể khẳng định mình là một thương hiệu cà phê hàng đầu tại Trung Quốc.

4. Khi thu hút và giữ chân nhân tài

Trong thị trường việc làm cạnh tranh ngày nay, nhân viên đang tìm kiếm nhiều thứ hơn là tiền lương. Họ muốn làm việc cho những công ty phù hợp với các giá trị của họ, mang lại mục đích và ý nghĩa, đồng thời mang đến cơ hội phát triển và trưởng thành.

Đầu tư vào văn hóa doanh nghiệp có thể giúp các công ty thu hút và giữ chân nhân tài hàng đầu bằng cách tạo ra văn hóa nơi làm việc phù hợp với các giá trị của nhân viên và hỗ trợ các mục tiêu nghề nghiệp và cá nhân của họ. Điều này có thể bao gồm các sáng kiến như sắp xếp công việc linh hoạt, chương trình phát triển nghề nghiệp, công nhận và khen thưởng nhân viên.

Ví dụ, Patagonia, một công ty may mặc ngoài trời, có văn hóa bền vững về môi trường bền vững và trách nhiệm xã hội. Tuyên bố sứ mệnh của công ty bao gồm cam kết “xây dựng sản phẩm tốt nhất, không gây hại không cần thiết và sử dụng hoạt động kinh doanh để truyền cảm hứng và thực hiện các giải pháp cho cuộc khủng hoảng môi trường.” Nhiệm vụ này cộng hưởng với nhiều nhân viên đam mê các vấn đề bền vững và công bằng xã hội. Bằng cách đầu tư vào văn hóa này và hỗ trợ hoạt động tích cực và tình nguyện của nhân viên, Patagonia đã có thể thu hút và duy trì một lực lượng lao động tận tâm và gắn bó cao độ.

5. Khi đối mặt với những tình huống khó xử về đạo đức 

Các công ty ngày càng phải chịu trách nhiệm về tác động xã hội và đạo đức của mình, và việc đối mặt với những tình huống khó xử về đạo đức có thể là một rủi ro đáng kể đối với danh tiếng và hiệu quả tài chính của công ty. Có một nền văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ, nhấn mạnh đến hành vi đạo đức, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình có thể giúp các công ty vượt qua những thách thức này và giảm thiểu tác động của chúng.

Ví dụ, khi Volkswagen bị bắt quả tang gian lận trong các bài kiểm tra khí thải vào năm 2015, vụ bê bối không chỉ dẫn đến hàng tỷ đô la tiền phạt và phí pháp lý mà còn gây thiệt hại đáng kể cho danh tiếng và lòng tin của công ty đối với khách hàng và các bên liên quan. Đáp lại, Volkswagen đã thực hiện một số sáng kiến nhằm xây dựng lại niềm tin và thúc đẩy hành vi đạo đức, bao gồm bộ quy tắc ứng xử mới, đường dây nóng tố cáo và các chương trình đào tạo về đạo đức và tuân thủ.

“Làm” Văn hóa doanh nghiệp có cần phụ thuộc vào “thời điểm”?

Văn hóa doanh nghiệp là một khía cạnh quan trọng của bất kỳ tổ chức nào và đầu tư vào nó có thể trả cổ tức đáng kể về sự gắn kết của nhân viên, năng suất và hiệu quả tài chính. Tuy nhiên, các công ty nên tiếp cận văn hóa doanh nghiệp như một hành trình liên tục hơn là một dự án chỉ diễn ra một lần. Họ nên đầu tư vào văn hóa của mình trong thời kỳ thay đổi, thách thức, tăng trưởng, thu hút và giữ chân nhân tài cũng như những tình huống khó xử về đạo đức. Bằng cách đó, họ có thể tạo ra một nền văn hóa nơi làm việc hỗ trợ các giá trị, sứ mệnh và mục đích của họ và trao quyền cho nhân viên để thành công.